Google Analytics’te Custom Dimension
İçindekiler
Dimension ve Metric Terimleri
Google Analytics raporlarında dimension ve metric olmak üzere iki tip veri vardır. GA raporları genelde tablo halinde olmakla beraber bu tablodaki satırlar Türkçesi Boyut olan Dimension verilerini, sütunlar da Türkçesi ile aynı olan Metric verilerini belirtir. GA raporlarının hepsi dimension ve metric verilerinden oluşur.
Google Analytics’te Dimension nedir?
Dimension kavramı, GA’te raporları incelenen web sitesine gelen kullanıcıların nitelikleridir. Örneğin, 30 yaşında İstanbul’da ikamet eden erkek bir kullanıcı “spor ayakkabı” arama terimiyle Google organic kaynağından spor ürünleri ticareti yapan bir internet sitesine ziyarette bulunmuş olsun. Bu ziyareti gerçekleştirdiği tarayıcı da Windows işletim sisteminde kullanmış olduğu Chrome tarayıcısı olsun. O halde gerçekleşen bu ziyarette, kullanıcı için Analytics tarafında gelen veriler şu şekilde sıralanır:
Cinsiyet: Erkek
Yaş: 25-34
Şehir: İstanbul
Kaynak/Aracı: Google / Organic
Anahtar kelime: Spor Ayakkabı
Tarayıcı: Chrome
İşletim sistemi: Windows
Burada görülen cinsiyet, yaş, şehir, tarayıcı vb. gibi nitelikler Analytics’te boyut olarak karşımıza çıkmakta ve bu şekilde ölçülmektedir. Google Analytics içinde bulunan boyutların tamamı önceden tanımlı olarak hazır halde bulunmaktadır. Yukardaki örnekteki boyutlar da Analytics içinde önceden tanımlı (predefined) boyutlar olarak kurulumdan itibaren analisti karşılamaktadır. Analytics içinde bir çok önceden tanımlı ve kullanıma hazır boyutlar bulunmaktadır fakat önceden tanımlı boyutların yetmediği noktalar da bulunmaktadır. Bu durumda analist özel boyutlar (custom dimension) tanımlama ihtiyacı duymaktadır.
Custom Dimensions (Özel Boyutlar) Nedir?
Özel boyutlar yukarıda da belirtildiği üzere önceden tanımlı boyutların yetmediği noktada analistin imdadına yetişen özel tanımlı olarak oluşturulan ve istenildiği yönde uygulanabilen, analiz edilen web sitesinin özel noktalarının analizleri için veri alınmasını sağlayan değerli terimlerden biridir. Bir örnekle açıklayacak olursak; bir araba kiralama sitesini ele alalım. Siteyi ziyaret eden kullanıcıların demografik ve coğrafi özelliklerini, kullandıkları teknolojileri, site içindeki davranışlarını hangi ürüne daha çok ilgi duyduklarını Google Analytics’in sunmuş olduğu önceden tanımlı boyutlar yardımı ile ölçebilir ve analiz edebiliriz. Fakat bahsi geçen internet sitesinde kullanıcıların araçları kiralarken tercih ettikleri yakıt türü, şanzıman tipi, araç segmenti, yolcu kapasitesi gibi verileri alarak detaylı analizler ve önemli çıkarımlar yapmak istendiği takdirde özel boyutlar tüm ihtiyaçları karşılamaktadır. Tüm bu özel veriler için özel tanımlı boyutları kullanmak, analiz edilen web sitelerinde gelişmiş e-ticaret yapısı için oldukça önemlidir.
Custom Dimension Özellikleri
Özel boyutların yapılandırma değerleri olarak da bilinen 5 özellikleri vardır. Bu beş özellik; İsim, Endeks, Kapsam, Son Değiştirilme Tarihi ve Durum olarak sıralanabilir.
İsim (Name): Her özel boyutun amacını özetleyici, çok uzun olmayan ve açıklayıcı olan bir ismi olması gerekmektedir.
Endeks (Index): Analytics hesabı içinde bir özel boyutun diğerinden farklı olduğunu bildiren dahili ayırıcı olarak da bilinen özel bir indeks değerinin olması gerekmektedir. Bu değer özel boyutun, dahil olduğu GA mülkü içindeki kimlik numarası şeklinde varsayılabilir. Hiçbir özel boyutun indeks numarası bir diğeriyle aynı olmamalıdır. İndeks değeri 1 ila 200 sayıları arasında, pozitif bir tamsayı olmalıdır.
Kapsam (Scope): Özel boyutun kendisiyle ilişkilendirileceği isabetleri belli eder. Ölçülmek istenen veri için tanımlanacak olan özel boyutun kapsamı bu veri ile bağlantılı olmalıdır. Aksi takdirde istenilen verim alınamayacağı için bu değer özel boyut tanımlamaları için büyük önem taşımaktadır.
Son Değiştirilme (Last Changed): oluşturulan özel boyutun son değiştirildiği veya ilk oluşturulduğu tarihtir.
Durum (State): Oluşturulan özel boyutun anlık olarak aktif olup olmadığını belirten özelliktir.
Custom Dimension Kapsamları
Özel boyutların değerlerinin ilişkilendirileceği isabetlerin iyi belirlenmesi gerekir. Dört kapsamdan biri ile, oluşturulan özel boyutun amacı belirlenir. Bu dört kapsam (scope) Hit, Oturum, Kullanıcı ve Ürün şeklinde sıralanabilir. Bu dört kapsam aynı zamanda boyutların kapsam açısından sınıflandırılmasını da ifade etmektedir.
Hit Scope
Hit (isabet), analizi yapılan web sitesine gelen kullanıcının web sitesiyle olan etkileşimiyle Google Analytics tarafına gönderilen veridir. Ekran görüntüleme, sayfa görüntüleme, etkinlikler, işlemler vb. yaygın kullanılan isabetlere örnek olarak verilebilir. Bu durumda anlaşılacağı üzere, her bir kullanıcı bir oturumda birden fazla hit gönderebilir. Gönderilen bu isabetler, eğer özel boyut tanımlandıysa tanımlanan boyutun cinsine göre bir değer ifadesi şeklini alır ve GA’te anlamlı veri haline gelir. Kısaca tanımlanan özel boyutun kapsamı isabet olduğu durumda kullanıcının gönderdiği her bir isabet, değeri ile birlikte tanımlanan özel boyuta veri olarak gönderilir.
Hit scope ile kapsamlandırılan önceden tanımlı boyutlara örnek olarak;
- Açılış sayfası
- Sayfa
- Sayfa başlığı
- Arama terimi
- Etkinlik eylemi
gibi ifadeler verilebilir. Bu ifadelerden yola çıkarak aşağıdaki iki durumda tanımlanacak olan özel boyutlarda hit scope seviyesi kullanılmalıdır.
- Özel boyutun değeri, yalnızca kullanıcı tarafından gönderilen isabet ile ilişkilendirmek isteniyorsa,
- Kullanıcı tarafından gönderilen her isabet sonrası özel tanımlanan boyutun değeri değişiyorsa.
Tanımlanan özel boyuta değer gönderebilmek için, analiz edilen web sitesine GTM üzerinden Javascript kodları eklenmelidir. Örnek olarak sayfa görüntülenme verisin web sitesinden özel boyut olarak çekmek istenirse,
kodları yardımcı olacaktır.
Hit scope seviyesindeki bir event, özel boyut olarak tanımlandıktan sonra web sitesinden çekmek istenirse,
kodları yine yardımcı olacaktır. Daha önce Google tarafından belirlenen bu yapının bozulmaması, gelen verilerin Analytics tarafından rahatça işlenmesi ve yansıtılması konusunda önem arz etmektedir. Aksi takdirde Analytics bu verileri sınıflandıramayacağı ve tanımlayamayacağı için işleme almayacaktır.
Session Scope
Session (oturum) kapsamı, belirli bir zaman dilimi içerisinde bir kullanıcı için kaydedilen bir isabetler grubudur. Bir kullanıcı aynı saat, aynı gün veya aynı ay içinde birden fazla kez oturum gerçekleştirerek oturum verisi gönderebilir. Analytics’te varsayılan olarak oturum, bir kullanıcının 30 dk boyunca site içinde herhangi bir işlem gerçekleştirmediğinde, gece yarısında veya kullanıcı siteye başka bir kampanyadan giriş yapmasıyla son bulur. Tanımlanan özel boyutun kapsamı oturum olduğu durumda bahsi geçen oturum son bulmadığı sürece o oturum içindeki bütün isabetleri de kapsar. Kısaca özel boyutun değeri isabetler ile hesaplanır ve Analytics’e oturum başına bir kere gönderilir.
Oturum kapsamında bulunan önceden tanımlı boyutlara örnek verilecek olursa;
- Kaynak / aracı
- Kaynak
- Kampanyalar
- Arama kelimesi
gibi ifadelerden bahsedilebilir.
Yukarıda anlatılan bilgiler ışığında aşağıdaki iki durumda özel boyut tanımlarken oturum kapsamı seviyesi kullanılmalıdır.
- Özel boyutun değeri oturum içinde geçerli tüm isabetler ile ilişkilendirilmek isteniyorsa,
- Boyut değeri her isabet için değişmiyorsa.
Oturum kapsamındaki özel boyutlar için analiz edilen web sitesinden veriler GTM üzerinden Javascript yardımıyla alınabilmektedir. Örnek olarak daha önceden tanımlı sayfa görüntülenme sayısı verisini oturum kapsamı seviyesinde alabilmek için,
kodaları kullanılmalıdır.
Oturum düzeyinde bir özel boyut olan bir etkinlik isabetini Analytics’e göndermek için,
kodları kullanılmalıdır. Boyut değeri, oturum başına bir kere gönderilir.
User Scope
Google Analytics için kullanıcı, bir tarayıcı kullanılarak web sitesinin ziyaret edilmesiyle Google Analytics tarafından çerezlerle ayarlanan rastgele benzersiz bir müşteri kimliği şeklinde tanımlanır. Her yeni oturum başladığında daha önce eklenmiş kullanıcı çereiz bulunamadığında GA bu kullanıcıyı yeni kullanıcı olarak kabul eder. Öte yandan oturum başladığında daha önceden GA tarafından oluşturulmuş bir çerez varsa GA bu kullanıcıyı geri gelen kullanıcı (returning user) olarak tanımlar. GA kullanıcının benzersiz kimliğini yalnızca daha önce analiz edilen web sitesine girdiği cihaz ve tarayıcıda arar, aynı kişi Chrome’dan ve daha sonra Safari’den aynı siteye girdiğinde Analytics bunu farklı bir kullanıcı olarak ölçecektir.
Sonradan tanımlanan özel boyut kullanıcı kapsamı düzeyinde tanımlandığı durumda, kullanıcının tüm oturumları tüm oturumlar içindeki isabetleri de kapsar. Kısaca Analytics her bir kullanıcı için aynı veriyi, tüm oturumlar için yalnızca bir kere ölçer.
Kullanıcı kapsamı seviyesinde bulunan önceden tanımlı boyutlara örnek olarak,
- Yaş
- Cinsiyet
- Yakın ilgi alanları
- Ülke
- Dil
- Tarayıcı
gibi veriler verilebilir.
Bu bilgiler ışığında aşağıdaki iki durumda özel boyut tanımlanacağı zaman kullanıcı kapsamı düzeyi kullanılmalıdır.
- Özel boyutun değeri bir kullanıcının şu andaki ve gelecekteki tüm oturumlarının içindeki tüm isabetlerle ilişkilendirilmek isteniyorsa,
- Özel boyutun değeri sık sık değişmeyecekse veya özel boyut devre dışı bırakılmayacaksa.
Tanımlanan özel boyut kullanıcı kapsamı seviyesindeyse, her bir kullanıcı için özel boyut değeri hesaplanır ve Analytics’e bir defa gönderilir.
Analiz edilen web sitesinden verilerin çekilebilmesi için, isabet ve oturum kapsamları için yukarıda verilen örneklerde olduğu gibi GTM üzerinden Javascript kodlarının kullanılması gerekmektedir.
Product Scope
Google Analytics için ürün tanımı, analiz edilen web sitesinde satışa sunulan ürün olarak tanımlanır. Tanımlanan özel boyutun kapsamı ürün (product) kapsamı olarak ayarlandığında boyutun değeri her bir ürün için bir kere gönderilir. Bu kapsam yalnızca gelişmiş e-ticaret kurulumu yapılmış olan web sitelerinin analizlerinde kullanılabilir.
Ürün kapsamı seviyesinde bulunan önceden tanımlı boyutlara örnek olarak,
- Ürün adı
- Ürün ID’si
- Ürün kategorisi
- Ürün listesi
- Ürün markası
- Ürün varyantı
- Transection ID
- Sipariş ID
gibi veriler verilebilir.
Bu bilgiler ışığında aşağıdaki iki durumda özel boyut tanımlarken ürün kapsamı seviyesi kullanılmalıdır.
- Özel boyutun değeri belirli bir ürünle ilişkilendirilmek isteniyorsa,
- Özel boyutun değeri her ürün için değişiklik gösteriyorsa.
Örnek olarak, her ürün için ürün adı ve ürün id’si değişmektedir. Böyle bir durumda tanımlanacak olan özel boyutlar ürün kapsamı seviyesinde olmalıdır. Ürün kapsamındaki özel boyutlarda, boyutun verisi her ürün için bir kez gönderilmektedir.
Tıpkı diğer kapsam seviyelerinde olduğu gibi ürün kapsamında da GTM ve JAvascript kodları kullanılmaktadır. Aşağıda ürün kapsamındaki önceden tanımlı boyutlara örnek olarak bir kod örneği verilmiştir. Analytics’te tanımlanan özel tanımlı boyutların verilerinin analiz edilen web sitesinden çekilmesi için örnek olarak verilen boyutlara ek olarak eklenmesi gerekli ve yeterli olacaktır.
